FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA

ADANA’DAN YÜKSELEN LİRİK BİR SES: FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA                                                                                  S.HALUK UYGUR

(Fotoğraf Milliyet Blog adlı siteden alınmıştır)

  “Ne korkuyorsun
    Uyanıp geceleri
    Ölüm yaşayacağını yok edebilir
    Yaşadığını degil”

Türkiye’nin en önemli karikatüristlerinden Turhan Selçuk’un kızı Aslı bir gün bana şunu söylemişti;

“Eğer bir sanatçıdan bahsediyorsak, doğum tarihini eserinin ilk yayınlandığı tarih olarak kabul etmeliyiz. Doğum yeri de eserin yayınlandığı yer olmalı.

Babamın karikatürleri ilk kez Adana’da yayınlandığına göre, Turan Selçuk Adanalı’dır.”

Aslı Selçuk’un ifade ettiği gibi;  sanatı nedeniyle önemli olan birinden bahsediyorsak, ilk üretiminin bir doğum olduğunu da kabul etmeliyiz. Böyle düşünürsek eğer, Türk Şiirinin büyük ismi Fazıl Hüsnü Dağlarca da Adana’da doğmuştur diyebiliriz.

Çünkü Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın ilk eseri 1927 yılında, bir ortaokul öğrencisiyken ,Kurtuluş Savaşı Kahramanı Ahmet Remzi Yüreğir’in çıkarttığı Yeni Adana Gazetesi’nde yayınlanmıştır.

“Sessizdi yeryüzü
  Yeryüzünde biricik Akdeniz vardı
  Akdenizde
  Yalnız ikimiz.

  Beni seviyor musun dedim,
  Yumdu gözlerini uzaklığa,
  Tam sorulacak an, diye gülümsedi,
  Tam sorulacak yer.”

TARSUS-ADANA- KOZAN ÜÇGENİ

Tabi ki üstadın Adanalılığı da sadece bu kadar değil. 1914 yılında İstanbul’da doğmasına  rağmen , ilkokul çağına geldiğinden ta ki Askeri Liseye gidene kadar, Tarsus-Adana- Kozan üçgeni içerisinde, Çukurova’nın doğurgan ruhundan beslenerek yetişmiştir.

Fazıl Hüsnü’nün, Hüsnü’sü bir süvari subayı olan babasının, Hasan Hüsnü’sünden gelir. Sanata düşkün bir ailenin içinde yetişmiştir. 3 abladan sonra kazan dibi bir erkek olarak doğan Küçük Fazıl, bu aile içinde piyano eşliğinde şiir dinleyerek büyümüş, bazen de şiirler  keman sesine eşlik etmiştir. Çünkü ablasının biri iyi bir piyanist, diğeri ise iyi bir kemancı...

Piyano çalan ablası Tiraje Türkiye’nin hala çıkan en eski gazetesi Yeni Adana’nın sahibi, Atatürk’ün yakın arkadaşı, Ahmet Remzi Yüreğir ile evlidir. Bu yüzden Fazıl Hüsnü de bu gazetelerde yazılarını yayınlayabilmiştir.

“Sen korkutursun     
Küçücük kuşları     
Bahçelerde sabahtan akşama dek     

Ama gelince kocaman gökler geceleyin     
Üstüne doğru     
Senin korktuğunu duyarım.”

OTUZBİN ŞİİR

Adana Tepebağ Ortaokulu’ndan sonra Kuleli Askeri Lisesi’ne giden üstadın ilk kitabı da  Harbiye’den mezun olduğu gün yani 30 Ağustos 1935 de yayınlanır. “Havaya Çizilen Dünya” isimli bu kitaptaki metaforlar, simgeci ve sezgici ögeler çok büyük bir şairin doğduğunun işaretidir. Arkasından 30.000 (yanlış anlamadınız) otuzbin şiir, yüzün üzerinde kitap gelir.

(Tepebağ Ortaokulu tarihi binası)

“Bu eller miydi masallar arasından

 Rüyalara uzattıgım bu eller miydi?

Arzu dolu, yaşamak dolu,

 Bu eller miydi resimleri tutarken uyuyan.”

Şimdi biz bu otuz bin şiiri size nasıl anlatalım. Anlatamayız tabi, o zaman otuzbininde de gördüğümüz Türkçe sevgisini anlatalım;

"Şiir bütün ülkelerin ilk sesidir, Türkiye'ye gelince iş değişiyor çünkü ülkemiz kendi dilinden uzun süre yoksun bırakıldı. Genç şairlere tavsiyem, dilin gramerini hep yaşasınlar ve Türklüklerine şükretsinler. Benim şiir çalışmalarımın izi budur." diyen şair Türkçe’ye duyduğu hayranlık nedeniyle yabancı dil öğrenmeyi reddetmiştir.

1967 yılında  Dil Devrimi ile ilgili görüşlerini  söylerken biraz da sitem ederek, Türkçe’ye duyduğu sevgiyi açıkca ortaya koymuştu;

"Türk Dil Kurumu’nu kurarken Mustafa Kemal’in tek mutsuzluğu vardı .Türkçe’yi sevdiğini daha Türkçe söyleyememek…. Kimilerinin şimdi tek mutluluğu var Türkçeyi sevdiklerini daha Osmanlıca söylemek...."

TÜRKÇE KATINDA YAŞAMAK

30 bin şiirinin bir tek hecesinde bile Türkçe olmayan bir söz kullanmamış olan hemşerimizin “Türkçe Katında Yaşamak” isimli şiiri onun Türkçeye duyduğu sevginin işareti olarak değerlendirilir;

“Seslenir seni bana yakın uzak,                                                                                                                                                                                                                                           

Yeryüzü mavisinden gökyüzü yeşiline,                                                                                                                                                                                                                               

Tutsak uluslar var ya, geceler boyu                                                                                                                                                                                                                                       

Onlar için,                                                                                                                                                                                                                                                                                   

Yitik özgürlükler için,                                                                                                                                                                                                                                                               

Türkçe haykırmak…”

Harbiye’den mezun olduktan sonra çeşitli yerlerde askeri görev yapan şairimiz, 1950 yılında önyüzbaşı iken askerlikten ayrılıp, Aksaray’da bir kitap evi açtı ve yayıncılığa başladı. Türkçe adlı aylık dergiyi çıkarttı.

15 Ekim 2008 tarihinde  vefat eden Fazıl Hüsnü Dağlarca, Kadıköy Mühürdar Sokak’daki evini belediyeye bağışlamış, belediye de bu evi müze yapmıştır.

Fazıl Hüsnü Orhan Kemal ile                                                                            Fazıl Hüsnü Oktay Akbal ve Sebahattin Batur ile

8248