2. ABDÜLHAMİD FOTOĞRAF KOLEKSİYONU’NDA ADANA

2. Abdülhamid; 1842-1918, hüküm sürdüğü 1876-1909 arasında, 33 yıl süreyle, Osmanlı İmparatorluğu’nun en çok tartışılan padişahlarından birisi oldu. Yenileşme ve reform hareketleri ile batılılaşma yolunda etkin çabalarına karşın, Osmanlı’nın “Hasta Adam” diye nitelenmesine engel olamadı. Egemenliği altında bulunan toprakları bir bir yitiren Osmanlı Devleti, Batılı ülkelerin işgaline uğramaktan kurtulamadı. Atatürk ve silah arkadaşlarının milli mücadelesi sonrasında, Türkiye Cumhuriyeti’ne evrilen Osmanlı Devleti, tarih sahnesindeki düşünsel varlığıyla, konuşulmaya devam ediyor.

“Yıldız Albümleri” ya da “Abdülhamid Albümleri”  adıyla bilinen 2. Abdülhamid Fotoğraf Koleksiyonu,  toplam 911 albüm içinde, 36.585 kareden oluşmaktadır. Tüm bunlara karşılık; fotoğrafın icadı yanında, gelişmesi konusunda katkısı ve etkisi yadsınamaz olan 2. Abdülhamid, Osmanlı Coğrafyasını içine alan ve döneme özgü yönetimi altında bulunan toprakları fotoğraflaması ile günümüz tarihçiliği bağlamında bir hazine değeri taşımasına imkan sağladı. Hosep, Kevork ve Viçen kardeşlerden oluşan ve Abdullah Biraderler adıyla ünlenen fotoğraf atölyesi, bünyesine aldığı fotoğrafçılar aracılığıyla, tüm Osmanlı topraklarını kare kare belgeselleştirdi.

 Adana başta olmak üzere, Çukurova’yı da içine alan fotoğrafların, 1800’lü yıların sonuyla 1900’lü yılların başındaki bölgeyi, görsel dille anlamamız ekseninde, çok değerli bilgileri vereceği şüphesizdir.

Adana’da iş dünyasının saygın isimlerinden; aynı zamanda bölgenin kültür, sanat ve edebiyatını içselleştirmiş, yaşadığı ve ekmeğini kazandığı çevreye olan katkısını sunabilmekten keyif alan, Sayın Süleyman Onatça’nın maddi manevi destekleri sayesinde, anılan fotoğraflar artık tüm Çukurova’nın hizmetindedir.

İstanbul Üniversitesi’ndeki Yıldız Albümleri arasında yaptığımız inceleme ve araştırmalar sonucunda, çok sayıda fotoğraf  tesbit edildi. Çukurova’yı içine alan bir perspektif sunabilmek adına; Adana, Mersin ve Hatay’ı içerecek biçimde görselleri sınıfladık. Böylece, anılan yılları yani 2. Abdülhamid dönemi Çukurova’sını, daha berrak anlamamız mümkün olacaktı. 

Kendisini tanımaktan onurlandığım Süleyman Onatça’nın kişisel arşivi yanında, Çukurova Kent Kitaplığı ve Arşivi’nde bulunan fotoğraflar, elbette araştırmacıların hizmetinde olacaktır.

2. Abdülhamid Fotoğraf Albümü’nde bulunan Çukurova Fotoğraflarının içeriğinde; Adana, Antakya, Bahçe, Bebeli, Beylan, Ceyhan, Çiftehan, Çiftlikat-ı Hümayun, Göksu, Gülek-Pozantı-Toroslar, Harin, Harita, Hıslı, Mansur Kışlası, İdlib, İskenderun, Kahta, Karasu, Maara, Mersin, Misis, Sakçagöz, Tahtalı, Tarsus, Toprakkale, Ulukışla, Yenice, Yılan Kalesi ve Zincirli’ye ait 160 görsel vardır. Başlığa denk düşecek fotoğraflardan birkaçını, siz değerli okurlarla paylaşmanın keyfiyle, kadim coğrafyaya olan saygımızı ve sevgimizi sunuyoruz.

4606