Gezi

PERGE: MEDENİYETLER LİMANI

HAKAN YAMAN 21.07.2019

Antalya’nın doğusunda bulunan ve yetmiş yıldan uzun süredir kazılan antik Perge kenti, birçok ziyaretçinin uğrak yeri olmaktadır. Kent merkezine yakınlığı (yaklaşık 17 km) ve Side ve Alanya gibi turistik kentlerinin yol güzergahında oluşu, tanınırlığını oldukça artırmıştır. Perge antik kentinin yetiştirdiği ünlü bilim insanları yanı sıra, Batı Akdeniz bölgesinde önemli bir heykel ekolüne sahip olması, kent kalıntılarının iyi durumda olmaları bu antik kentin 2009 yılında UNESCO Geçici Miras Listesi’ne girmesini sağlamıştır. Hatta Antalya Valiliği "Perge Yılı"nı ilan etmiştir.

1986 yılında Hattuşaş kazılarında bulunan tunç levhalar üzerinde Hititlerin Perge ile olan ticari ilişkilerinden söz edilir. Kuruluş destanında ise Truva Savaşı’ndan sonra buraya yerleşen kahramanlardan söz edilir (yaklaşık MÖ 1300).

Hattuşaş’ta bulunan belgelerde “Parha” adıyla anılır Perge. Kurulu bulunduğu Pamfilya ovasında yaşayan kabile ve halkları eski Anadolu tanrıçası Vanassa Preiia’ya tapınırken, Helenistik dönemde ana tanrıçanın adı “Artemis Pergaia” adını almıştır. Antik çağda ünlü olan bu tanrıçanın tapınağı henüz keşfedilememiştir.

Kent sahilden 12 km uzakta olmasına rağmen antik çağda Aksu (Kestros) Nehri ile denize açılmaları mümkün olmuştur. Bu da Perge’yi korunaklı bir liman kenti haline getirmiştir.

Günümüzde arkeolojik kazılar 1946 yılından beri yürütülmektedir. Antalya Arkeoloji Müzesi’nde bulunan eserlerin önemli bir kısmı Perge Antik Kenti’nden elde edilmiştir. Hatta geçmişte yurtdışına kaçırılmış ve Perge kökenli olan “Yorgun Herakles” heykeli ve “Herakles Lahdi” antik eserlerinin Antalya Arkeoloji Müzesi’ne iade edilmeleri geçmiş yıllarda ilgi ile karşılanmıştır. Perge ören yerinde oldukça iyi durumda ayakta kalan amfitiyatro, stadyum, hamamlar, spor sahaları, anıtsal çeşmeler, su kanalları, ikiz kuleler, kent kapısı ve agora (pazar yeri) ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir.
Gece ziyaretleri için de hazırlanmaya çalışılan Perge Antik Kenti, "Bir sütun da sen dik" kampanyası ile de ayakta duran sütun sayısını 50'ye yaklaştırmıştır. Tarihi Demir çağına kadar dayandırılan bu kentin önemli bir heykeltraş ekolu ortaya çıkmıştır. Günümüze kadar, ağırlıklı olarak tiyatroda olmak üzere son yedi yılda 50 civarında antik heykel ortaya çıkarılmıştır. Kazı alanının %80’i hala kazılmayı beklemektedir.

Kent misafir ettiği birçok antik uygarlık yanı sıra kendisini ziyaret eden ve burada vaaz veren hristiyan azizleri ile de ünlüdür. Şu anda inanç turizmi çerçevesinde açılan Aziz Paul Yolu’nun başlangıç noktasıdır. Bu yol Perge’den başlar ve Eğridir Gölü boyunca sürer ve Isparta’nın Yalvaç İlçesinde sona erer. Bu güzergah 500 km’dir ve katedilmesi 27 gün sürer.

İncil’in yeni ahitinin Acta Apostola bölümünde Aziz Paul’un Kıbrıs’tan yelkenli ile gelerek Perge’ye ayak bastığı yazılıdır. Ardından Pisidia Antiokheia’sına, Lystra, Derbe’ye gittiği ve yolda İconium’a uğradığı belirtilmiştir. Daha sonra uzun bir yolculuktan sonra, son ikametgahı Roma’ya ulaşır.

Kent Roma döneminde ihtişamını yaşamıştır ve günümüze kadar ulaşan binaların tamama yakını bu döneme aittir. Roma imparatorluğunun gücünün kaybolmasına paralel kendisi de zayıflamış ve nihai olarak Arap akınları neticesinde yedinci yüzyılda terkedilmiştir. Yerli halkının Antalya’ya göç ettikleri düşünülmektedir.

“Hiç şüphesiz ki dünyanın en güzel yeri” olarak adlandırılan Antalya’nın doğal güzelliği yanı sıra tarihi izleri dikkat çekmektedir. Antalya Arkeoloji Müzesi dünyanın sayılı müzelerinden bir tanesidir. Bu müzeye eserleri ile hayat veren Perge ise Batı Akdeniz ölçeğinde müstesna bir tarihi ören yeridir. Yolu Antalya’nın doğusuna düşen ziyaretçilerimizin mutlaka ziyaret etmeleri önerilir.

Kaynaklar