HABABAM SINIFI NASIL DOĞDU

Hepimiz birçok kez izlememize rağmen “Hababam Sınıfı” klasiğinden vazgeçemiyoruz. Örneğin ben televizyonda her karşıma çıktığında ekranın karşısına pür dikkat geçip, sanki ilk kez izliyormuşum gibi heyecanlanıyorum. Peki filmin büyüsünün hala bozulmamasındaki sebep nedir? Neden hala bu kadar ilgi görüyor?

Bu sorular farklı soruları doğuracağından ben size “Hababam Sınıfı” klasiğinin nasıl ortaya çıktığını anlatmak istiyorum. “Hababam Sınıfı”nın yazarının Rıfat Ilgaz olduğunu, Ertem Eğilmez tarafından filme alındığını hepimiz biliyoruz. Ancak araştırmalarım sonucunda Hababam’ın ortaya çıkmasına neden olduklarını öğrendiğim iki kişiyle başlamak istiyorum yazıma.

Adana Erkek Liseli Turhan ve İlhan Selçuk kardeşler 1956’da Dolmuş Dergisi’ni yayımlamaya karar verirler. Ne rastlantıdır ki derginin ilk sayısı Adana’nın kurtuluş tarihine denk gelir. Bu mizah dergisinde kimler yoktur ki: Aziz Nesin, Melih Cevdet Anday, Hasan İzzettin Dinamo, Çetin Altan, Altan Erbulak, Semih Balcıoğlu, vb. Dönemin politik ortamından ötürü herkes “Vites”, “Dişli”, “Kriko” gibi takma adlar kullanırlar.

Peki Rıfat Ilgaz hangi takma adı kullanacaktır 

Selçuk Kardeşler yakın dostları Rıfat Ilgaz’ın da Dolmuş Dergisi’ne gelmesini isteyince Ilgaz, “Stepne” (Yedek Lastik) takma adını seçer. İlhan Selçuk, Ilgaz’dan bir yazı dizisi ister.  Ünlü “Hababam Sınıfı” böylece doğar. Turhan Selçuk’un benzersiz çizimleri öyküleri daha da güçlendirir. Herkes Stepne’nin kim olduğunu merak etmeye başlar.

İlk iki bölümü çok ses getirmese de üçüncü bölümü ile birlikte herkes Stepne’nin kim olduğunu merak eder. Ama yanıtını bulamaz. Bir gün Rıfat Ilgaz yakın arkadaşı Ali Rauf ile karşılaşır. Ve konuşma esnasında “Yahu Rıfat bu Stepne kim” der ve ekler:

“Bizim Macit var ya Galatasaray Lisesi Müdürü…bu Stepne olsa olsa Galatasaray Lisesi’nden ” der. Gülüşürler ve arkadaşının yanından ayrılır Rıfat Ilgaz.

Bir süre sonra Stepne’nin Rıfat Ilgaz olduğu okuyucuya açıklanır. Hababam Sınıfı’nı her okuyan içinde kendi okul serüvenlerini bulur. Türkiye’deki her liseden bir parça vardır Hababam Sınıfı’nda, Adana Erkek Lisesi’nin, Haydarpaşa Lisesi’nin, Darüşşafaka Lisesi’nin... İlhan Selçuk, Hababam Sınıfı’nı şöyle tanımlar: “Hepimizin sınıfıdır o... Türkiye’nin gerçeği içinde orta eğitim hayatını mizah edebiyatında klasikleştiren bir eserdir... Köy gerçeği, şehir gerçeği, Anadolu gerçeği, İstanbul gerçeği diye yürüyen edebiyatımızda, görülüyor ki bir de “Hababam Sınıfı” gerçeği var... Ve Türk toplum hayatının çok önemli bir kesitidir o”...

Aslında Hababam Sınıfı biraz Rıfat Ilgaz’ın yaşamıdır. Başarılı bir öğrencidir ama hal ve gidişten sürekli ihtar alır. Kendi öğrenciliğinde yaşadıkları ve başından geçen olaylar sanki  Hababam Sınıfı’nın geleceğinin işareti olarak parlamaktadır. Yani yıllar yılı İnek Şaban’la, Damat Ferit’le  birliktedir, belki de Hababam Sınıfı’nın Düdük Necmisi'dir biraz da.

Yaşamını anlatan belgeselde şöyle bir anlatım dikkatimi çekti. Bana göre bu anlatım aslında  Hababam’ın çıkış noktasını oluşturuyor.

“Liseli Rıfat Ilgaz tüm haylazlıklara karşın bir yandan öğretmeni Zeki Ömer Defne’nin armağan ettiği romanları okur, bir yandan da yazılar ve şiirler için kalem oynatmaya başlar. Bir defasında sonradan İnek Şaban olarak anılacak sınıf arkadaşı Öküz Ahmet’in kitabının arasına ot koyar. Öğretmeni bunu görür ve olay çıkar. İşte Rıfat Ilgaz bu ve benzeri haşarılıkların kahramanı ve tanığı olarak anılarını daha da zenginleştirir”.

Hababam Sınıfı Müzikali ve Sinema Filmi

Dolmuş dergisinde yayınlanan bölümler önce Rıfat Ilgaz tarafından kitap haline getirilir,  1965 yılında ise Hababam Sınıfı’nı tiyatroya uyarlar.

1976’da Ulvi Uras tiyatro topluluğunca Beyoğlu Küçük Sahne’de ilk kez sahneye konan Hababam Sınıfı’nda o günlerin genç oyuncularından Zeki Alasya, Metin Akpınar , Ercan Yazgan, Ahmet Gülhan, Suzan Usta ile birlikte Ali Yalaz, Ulvi Uraz ve Zihni Küçümende oyuncu kadrosunda yer alır.

1981’de Hababam Sınıfı Müzikali Şan Tiyatrosu’nda Metin Serezli tarafından sahnelendi. Oyuncu kadrosunda Şener Şen, Derya Baykal, Adile Naşit, Şevket Altuğ, Ahmet Gülhan, İlyas Salman, Uğur Alacakaptan, Parla Şenol yer aldı.

1974’te Ertem Eğilmez ilk ve en unutulmaz Hababam Sınıfı’nı çeker. Devam filmleri peş peşe gerçekleştirilir. Münir Özkul, Adile Naşit, Kemal Sunal, Ayşen Gruda, Halit Akçatepe, Şener Şen, İlyas Salman, Tarık Akan karakterleri canlandırırlar.

20. Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali kapsamında Mehmet Emin Arıcı küratörlüğünde açılan Hababam Sınıfı Altın Koza’da sergisi dört bölümden oluşur. Sergide Turhan Selçuk’un Dolmuş Dergisi’nde çizdiği desenler, Ulvi Uraz Tiyatro Topluluğu’nca sahnelenen müzikalin fotoğrafları, Hababam Sınıfı filmlerinin lobileri ve set fotoğrafları yer alır. Ayrıca ilk kez bir sergi için Münir Özkul, Adile Naşit, Kemal Sunal, Ayşen Gruda’nın heykelleri de yaptırılır ve okul ortamı canlandırılır.

6593