Gezi

AUSCHWITZ – BIRKENAU

BERRİN ARICI /ALİ İHSAN ARICI 29.03.2022

Ocak 1933’de Almanya’da iktidara gelen Naziler, rejime karşı gelenleri vatan haini olarak gördüklerinden, ilerisini düşünerek tutuklama kamplarının sayısını artırırlar. Unutmayalım ki soylu insan yaratma düşüncesi öncelikli olarak komünistler, çingeneler, eşcinseller, Yehova şahitleri, asosyallar, zihinsel engelli ve sakatlar üzerineydi. Yine kendi düşüncelerinde olmayan aydın ve bilim insanlarını da işkence ve ağır şartlar altında çalıştırdıkları taş ve kömür ocaklarında ölmelerine sebebiyet verirler.

Yahudi ırkına sıra geldiğinde, yapılan nüfus sayımlarında Yahudi aile bağları araştırılır, yoğun oldukları bölgeler tespit edilip gettolar kurulur. Bir müddet sonra Almanya’nın birçok bölgesinde Yahudi karşıtı olaylar başlar. Kasım 1938 Kristal gece olarak adlandırılan gün, Yahudilerin evleri, iş yerleri ve Sinagoglar tahrip edilip yağmalanır. Evlerinin kapı ve duvarlarına altı köşeli Davut yıldızı çizilir. Resmi kurumlarda Almanca dışında başka bir dil konuşmak yasaklanır. 1 Eylül 1939’da Polonya’nın Almanlar tarafından işgali ile beraber 2. Dünya Savaşı başlamış olur. Polonya’nın güneyinde küçük bir kasaba olan Auschwitz’deki askeri kamp ilk başlarda Polonyalı aydın ve Sovyet savaş esirleri ile doldurulur. Daha sonra Birkenau çalışma ve toplama kampı eklenir. Almanya ve doğu Avrupa şehirlerine demir yolu bağlantısının iyi olması Auschwitz kampının önemini artırır. İşgal ettikleri ülkelerde “Büyük Almanya’yı kuruyoruz sizlere ihtiyacımız var” sözleriyle sistematik bir biçimde Auschwitz’e vagonlar dolusu insan gönderilir. İnsanlık tarihinde görülmemiş bir kıyım yaşanır. Gece gündüz ölüm makinaları durmadan çalışır. Hazırladıkları gaz arabaları ve gaz odalarında zehirlenerek öldürülen insanları fırınlarda yakarak yok ederler. Batılı müttefikler ve Sovyetlerin Almanya’ya girişi ve teslim alışının ardından, Adolf Hitler’in intiharı ile Avrupa’daki savaşın resmen bittiği 8 Mayıs 1945 yılına kadar sürer.

Bir çoğumuz gibi bende, İkinci Dünya Savaşı ve öncesine ait, özellikle Hitler Almanya’sında yaşayan Yahudi toplumunun kamplarda, köylerde, şehirlerde yaşadıkları hayat hikayelerini film olarak izlerken çok etkilenmişimdir.

Uzun yıllardır Almanya’da yaşadığım halde, müze haline getirilmiş olan Nazi kamplarını görme cesaretini yıllardır kendimde bulamamıştım. Polonya seyahat planımızı hazırlarken Varşova ve Krakow dan sonra Auschwitz-Birkenau kamp müzesini de gezi programı içine aldık. Gezimizin Noel ve yeni yıla denk gelmesi ile kendimizi Noel pazarlarının içinde bulduk. Rengarenk ışıklar içinde, tarihi binaları ve güzelim meydanlarıyla Varşova bizi karşıladı. Meydanın ortasına kurulmuş buz pateni platformu üzerinde dans eden çocuklar, etrafa yayılan sıcak şarap ve şekerle kavrulmuş badem kokusu, keman çalan sokak müzisyenlerine şarkıları ile eşlik edenler.. Atlı karınca döndükçe mutluluktan ağzı açık el sallayan çocukların enerjisi, soğuk Varşova akşamında içimizi ısıtmıştı.

Sabah kahvaltı sonrası, Varşova şehir merkezinde görmek istediğimiz tarihi kilise ve Sinagogları ziyaret ettik. Noel tatili nedeni ile kapalı olan savaş müzesinin bahçesinde bulunan İkinci Dünya Savaşı’nda kullanılan savaş uçaklarını, füze ve roketleri görebildik. Ertesi gün arabamızla yaptığımız dört saat yolculuk sonrası Krakow’a ulaştık. Krakow, tarihi binaları, kalesi, surları ve ışıklar altında parlayan meydanları ile görülmesi gereken güzel bir şehir. Kaldığımız otelin şehir merkezine yürüme mesafesinde olması Krakow’da gezmemizi kolaylaştırdı. Fabrikasında çalıştırdığı bir çok Yahudi’yi Nazi kamplarından alarak ölümden kurtaran Oskar Schindler’in müze haline getirilmiş Emaye fabrikasını gezerken, kendinizi Schindler listesi filminin çekiminde sanabilirsiniz. Yahudilere ait eşya, obje ve birçok arşivin sergilendiği etkileyici müze gezisinden sonra, Yahudi mahallesi olan Kazimierz sokaklarında dolaştık. Kafelerin, Sinagogların, çeşitli sanat evlerinin de bulunduğu hareketli Kazimierz’de zamanın nasıl geçtiğini anlamadık.

Ertesi gün tüm günümüzü alacak olan Auschwitz-Birkenau için hazırlandık. Otelimizden kahvaltı sonrası ayrıldık. Krakow’dan Auschwitz’e bir buçuk saat süren yolculuktan sonra, Auschwitz müzesinin bulunduğu yola girdiğimizde, duvarları kızıl tuğladan örülmüş binalar, tren rayları, yaprakları dökülmüş kavak ve kayın ormanları bize yabancı olmayan siyah beyaz blr filmin gerçek olan arka sahnesiydi. Müze haline getirilmiş Auschwitz-Birkenau Kazernelerinde yok edilen insanlara ait özel eşyaların bulunduğu odaları gezerken, korkunç kıyımın ne derece büyük olduğunu gördük. Odalar dolusu ayakkabılar, gözlükler, ortopedik eşyalar, valizler, saçlar, fotoğraflar, zehirlemede kullanılan metal ilaç kutuları, saçlardan dokunmuş kumaş ve yanında duran örgülü saçlar, insan derisinden cüzdan, sigaralık ve lamba abajuru. Cesetlerin yakıldığı fırınlar (Krematoryum) İnsanların Kurşuna dizildiği duvarlar ve işkencede kullanılan sayısız aletler. Sistematik bir biçimde insanları öldürme ve yok etme üzerine kurulan bu büyük organizasyonun gerçekleştirildiği, eşi ve benzeri olmayan acıların yaşandığı bu şehirden ayrılırken, insanlık adına ne kadar utandığımın tarifini bulamadım..